Ο σπουδαίος ρόλος της ελιάς

Εκτιμάται ότι στην Κέρκυρα υπάρχουν 4 εκατομμύρια ελαιόδεντρα , απο την αγριελιά εως την καλλιεργούμενη. Κάποια από αυτά φυτεύτηκαν πριν από 400 χρόνια. Κατά την Ενετική κυριαρχία τον 18ο αιώνα προσφέρθηκε στους κατοίκους της απο τους Ενετούς, ενα σημαντικό χρηματικό ποσό   ώστε να φυτευτούν ελαιόδεντρα στην Κέρκυρα και στους Παξούς. Έτσι στις αρχές  του 16ου αιώνα ενώ η παραγωγή δεν ξεπερνούσε  τα 2.000 βαρέλια, στα τέλη του 18ου είχε ξεπεράσει τα 70.000 ως αποτέλεσμα των επιτυχημένων μέτρων.  Μεγάλη ποσότητα στάλθηκε στη Βενετία,  λέγεται μάλιστα ότι το κερκυραϊκο ελαιόλαδο  ήταν αυτό που κράτησε αναμένες τις λάμπες φωτίζοντας όλες τις κτίσεις της Γαληνοτάτης.

Το καταπράσινο νησί της Κέρκυρας  με τα μακράς διαρκείας ζεστά καλοκαίρια και τους  ήπιους και υγρούς χειμώνες την καθιστά  ιδανική για την ανάπτυξη των ελαιόδεντρων.

Οι ελαιώνες θεωρούνταν ως  μέτρο σύγκρισης πλούτου κι ευμάρειας από τους ευγενείς γι αυτό και η περιουσία τους καθορίζοταν απο τον αριθμό των ελαιόδεντρων που τους ανήκαν. Έχτισαν στην ύπαιθρο πολυάριθμα αρχοντικά, τα οποία είναι διατηρητέα και μέρος του χαρακτηριστικού Κερκυραϊκού τοπίου, με βοηθητικά κτήρια  ώστε να καλλιεργήσουν τους ελαιώνες. 

Τα κερκυραϊκά ελαιόδεντρα διαφέρουν από τα υπόλοιπα ελληνικά, αναπτύσσονται καθ’ ύψος, είναι πανύψηλα με πλατύ κορμό και περίεργα σχήματα.  Αυτό  καθιστά τη συγκομιδή τους δύσκολη και χρονοβόρα γιατί γίνεται κατευθείαν από το δέντρο οδηγώντας την σε δυο στάδια. 

Η πρώτη συγκομιδή ξεκινά τον Νοέμβριο όπου οι ελιές συλλέγονται  με τα χέρια κατευθείαν από το δέντρο κάτι που απαιτεί χρονο ώστε να ωριμάσουν και να δώσουν εξαιρετικής ποιότητας παρθένο ελαιόλαδο. 

Η δεύτερη συγκομιδή διαρκεί από τον Νοέμβριο έως τον Απρίλιο με φυσικό τρόπο. Οι αγρότες απλώνουν τα δίχτυα κάτω από τα δέντρα όπου οι ελιές πέφτουν από την βροχή και τον αέρα. Στη συνέχεια οι ελιές συλλέγονται μια φορά τον μήνα δίνοντας ωστόσο χαμηλότερης ποιότητας ελαιόλαδο. Κατά τη θερινή περίοδο, μπορεί κανείς να συναντήσει τους κορμούς των δέντρων τυλιγμένους από τα δίχτυα οποία θα ξαναχρησιμοποιηθούν το χειμώνα.

Μετά το πέρας της συγκομιδής τους ξεκινά η παραγωγή του ελαιόλαδου.  Τα παραδοσιακά ελαιοτριβεία με τις μεγάλες πέτρες τα συναντάει κανείς σε πολλά χωριά στην Κέρκυρα.  Σήμερα οι ελιές μεταφέρονται σε σύγχρονες εγκαταστάσεις απο ανοξείδωτους μύλους (δεξαμενές) όπου διαχωρίζεται η πάστα απο το λάδι.  Η διαδικασία ονομάζεται ψυχρή έκθλιψη χωρίς συντηρητικά επιτρέποντας στο λάδι την αρχική του γεύση.

Άλλη μια σημαντική πλευρά του προϊόντος της ελιάς είναι η παραγωγή σαπουνιού με δράση κατά της  ψωρίασης και του εκζέματος.

Η ελιά έχει πολύ σημαντικό ρόλο στη μυθολογία. Ο Ποσειδώνας και η Αθηνά ήθελον έλεγχο της Αττικής και αποφασίστηκε ένας διαγωνισμός στον οποίο ο νικητής θα γινόταν ο κυβερνήτης της. Στο βράχο της Ακρόπολης, ο Ποσειδώνας , χτύπησε την τρίαινα του πάνω σε ένα βράχο. Στο μέρος που χτύπησε, έγινε ένα πηγάδι γεμισμένο με αλμυρό νερό <<Όταν πρόκειται να ξεκινήσετε για μακρινό ταξίδι θα αφουγκράζεστε το πηγάδι. Αν ακούσετε τη βουή της θάλασσας μην ξεκινήσετε γιατί μεγάλη φουρτούνα θα συναντήσετε στο δρόμο σας >>είπε ο Ποσειδώνας. Η Αθηνά χτύπησε το δόρυ της στον βράχο και φύτρωσε μια ελιά φορτωμένη με καρπούς. Ο διαγωνισμός  τελείωσε με τη νίκη της θεάς, μια και η θεά έφερε στους πολίτες το δένδρο της ελιάς και τους υποσχέθηκε ότι ο καρπός της ελιάς θα τους χορταίνει, θα τους θεραπεύει, θα τους φωτίζει και το κλωνάρι της θα είναι το σύμβολο της ειρήνης. Έτσι η ελιά ανακηρύχτηκε ιερό δένδρο της πόλης που ονομάστηκε Αθήνα.